Thị phần là gì? Cách tính thị phần và ví dụ

Thị phần là mục tiêu hàng đầu mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng mong muốn. Mọi nỗ lực về sản xuất, chào hàng, truyền thông, chăm sóc khách hàng,... đều hướng đến tăng trưởng thị phần. Do đó, việc xác định đúng yếu tố này giúp doanh nghiệp có những hành động phù hợp. Vậy cách tính thị phần như thế nào? Cùng Dinos Việt Nam tìm hiểu trong bài viết hôm nay nhé! 

Thị phần là gì? 

Thị phần hay market share là thuật ngữ chỉ tỷ lệ phần trăm tiêu thụ sản phẩm/dịch vụ mà doanh nghiệp đang sở hữu. Đây là một trong những chỉ tiêu rất quan trọng khi đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.  

Cụ thể, nếu thị phần của tổ chức cao đồng nghĩa lượng khách hàng tiêu thụ sản phẩm của họ lớn. Người tiêu dùng tin tưởng và lựa chọn sản phẩm của bạn chứng tỏ năng lực cạnh tranh doanh nghiệp tốt.  

Muốn chiếm được thị phần, nhà quản trị phải có những chiến lược phù hợp với nguồn lực và khai thác cơ hội thị trường. Tuy nhiên, tranh chấp thị phần cũng cần thực hiện song song với bảo vệ thị phần. 

Cách tính thị phần tuyệt đối của doanh nghiệp 

Để tính thị phần, doanh nghiệp có thể áp dụng công thức sau: 

Thị phần = Tổng doanh số bán hàng của doanh nghiệp / Tổng doanh số của thị trường. 

Hoặc: 

Thị phần = Tổng số sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm tiêu thụ của thị trường 

Lấy ví dụ, bạn đang bán khóa học ngôn ngữ online. Tổng số khóa được bán trên thị trường ghi nhận là 1000 khóa. Trong đó, doanh nghiệp của bạn đã bán 200 khóa. Như vậy, áp dụng công thức trên, bạn có thể tính thị phần của mình là: 

(200/1000) * 100% = 20% 

Công thức tính thị phần tương đối là gì? 

Thị phần tương đối là thông số thể hiện quy mô và lợi thế của doanh nghiệp so với các đối thủ. Thị phần tương đối cao tức khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp đang tốt hơn những đối thủ được đánh giá.  

Xác định yếu tố này giúp nhà quản trị hoạch định chiến lược phù hợp để cạnh tranh, tăng trưởng thị phần. 

Công thức tính thị phần tương đối: 

Thị phần tương đối = Tổng doanh số của doanh nghiệp / Tổng doanh số của đối thủ cạnh tranh 

Hoặc:  

Thị phần tương đối = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm bán ra của đối thủ 

Một số điều chú ý khi tính thị phần doanh nghiệp 

Mặc dù doanh nghiệp có thể tính thị phần bằng việc áp dụng các công thức đề cập bên trên. Song, điều này còn ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố bên ngoài khác. Do đó, nhà quản trị cần lưu ý một số điều sau khi sử dụng công thức tính toán: 

• Tìm hiểu kỹ về thị trường mà doanh nghiệp đang hoạt động.  
• Chu kỳ tính thị phần có thể theo tháng hoặc theo năm do chỉ số này thể hiện tỷ lệ của doanh nghiệp với toàn thị trường trong khoảng thời gian nhất định. 
• Các thành phần trong công thức tính bắt buộc phải cùng đơn vị và xác định trong cùng thời điểm. 

Có thể nói, trước khi tính toán thị phần trong thời điểm cụ thể, bạn cần xác định các yếu tố cần thiết đã nêu trên để hạn chế sai số không mong muốn. Ngoài ra, tùy vào điều kiện, mục đích của doanh nghiệp mà áp dụng cách tính tương đối hoặc tuyệt đối.  

Vì sao thị phần đóng vai trò quan trọng trong doanh nghiệp? 

Có thể nói, bất kỳ doanh nghiệp nào đều rất quan tâm đến yếu tố thị phần vì những lý do sau đây: 

Thị phần thể hiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 

Dựa trên dữ liệu về thị phần, nhà quản trị sẽ biết được mức tiêu thụ sản phẩm doanh nghiệp cung cấp như thế nào. Từ đó, bạn có thể nhận định về năng lực cạnh tranh và vị thế so với đối thủ. Đây là nền móng vững chắc để doanh nghiệp định hướng kế hoạch hợp lý, hiệu quả hơn.  

Thị phần giúp doanh nghiệp xác định tốc độ tăng trưởng 

Thị phần cũng là một trong những yếu tố mà doanh nghiệp căn cứ để đo lường tình hình phát triển của mình. Càng có nhiều thị phần thể hiện tốc độ tăng trưởng tốt.  

Mặt khác, nếu thị phần có xu hướng sụt giảm cho thấy doanh nghiệp chưa đạt được tốc độ tăng trưởng. Lúc này, nhà quản trị cần đưa ra các giải pháp thúc đẩy và tăng doanh thu.   

Thị phần là cơ sở để xây dựng nguồn lực 

Căn cứ vào sự thay đổi của thị phần mà doanh nghiệp sẽ đưa ra các phương án phân bổ nguồn lực hợp lý. Nên đầu tư ngân sách và nhân lực vào khâu nào, giai đoạn nào, nên hạn chế đầu tư nguồn lực ở đâu?... 

Sự điều chỉnh và bổ sung nguồn lực hợp lý giúp doanh nghiệp khắc phục những hạn chế và phát huy các lợi thế hiện có. 

Hướng dẫn đo lường thị phần của doanh nghiệp 

Đến đây, chắc hẳn bạn đã biết vai trò quan trọng của thị phần đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Điều này càng có ý nghĩa hơn nữa trong bối cảnh suy thoái kinh tế và cạnh tranh gay gắt hiện nay. Vì vậy, làm thế nào để xác định và tăng trưởng thị phần hiệu quả? Dinos Việt Nam đề xuất cho bạn nghiên cứu và triển khai phương án sau: 

Áp dụng ma trận BCG - Boston Consulting Group 

Ma trận BCG được áp dụng rất nhiều trong xác định cơ hội tăng trưởng thị phần. Đặc biệt, doanh nghiệp có thể áp dụng với bất kỳ thương hiệu nào mình sở hữu. Mô hình BCG gồm 4 thành phần chính sau: 

• Ngôi sao: Các sản phẩm trong nhóm này có lượng tiêu thụ cao trên thị trường. Vì thế, doanh nghiệp cần chú trọng đầu tư hơn để thúc đẩy khả năng chiếm lĩnh thị trường. Đây cũng là cơ hội giúp tăng trưởng doanh thu hiệu quả.  
• Dấu chấm hỏi: Các sản phẩm trong nhóm này đa số mới cung ứng trên thị trường. Vì vậy, doanh nghiệp cần tiến hành thăm dò, thử nghiệm trên thị trường để đánh giá phản ứng của khách hàng. Nếu kết quả thu về tích cực, sản phẩm có thể xếp vào nhóm ngôi sao và doanh nghiệp cần đẩy mạnh công tác truyền thông. Ngược lại, sản phẩm sẽ được xếp vào nhóm chó mực, doanh nghiệp cần điều chỉnh phù hợp hoặc loại bỏ. 
• Chó mực: Các sản phẩm trong nhóm này không mang lại giá trị quá nhiều cho doanh nghiệp. Vì thế, các hoạt động liên quan đến truyền thông, sản xuất nên hạn chế đầu tư. Doanh nghiệp cũng có thể loại bỏ sản phẩm thuộc nhóm này càng sớm càng tốt để giảm thiểu tổn thất. 
• Bò sữa: Các sản phẩm trong nhóm này không có nhiều cơ hội tăng trưởng nhưng vẫn chiếm được thị phần nhất định. Vì vậy, doanh nghiệp cần có chiến lược bảo vệ thị phần để tránh rơi vào tay đối thủ. 

Áp dụng công thức tính thị phần 

Mô hình BCG đem lại rất nhiều lợi ích nếu doanh nghiệp áp dụng hiệu quả. Tuy nhiên, để đánh giá và xếp nhóm cho từng sản phẩm không phải dễ dàng. Thay vào đó, bạn cũng có thể sử dụng công thức tính thị phần mà Dinos đã chia sẻ bên trên.  

Việc áp dụng công thức giúp giảm thiểu thời gian phân tích nghiên cứu. Tuy nhiên, vẫn sẽ có những sai số nhất định do quá trình thu thập dữ liệu khó chính xác hoàn toàn.  

Làm thế nào để tối đa hóa thị phần? 

Với ý nghĩa quan trọng như vậy, hiện nay, các doanh nghiệp đề cố gắng để tối đa hóa thị phần của mình. Nếu bạn cũng mong muốn gia tăng thị phần hiệu quả thì có thể áp dụng những phương pháp sau: 

Chú trọng vào trải nghiệm khách hàng 

Muốn khách hàng lựa chọn mình thay vì đối thủ thì doanh nghiệp phải làm sao để nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Để làm được điều đó, trước hết, bạn cần hiểu rõ về hành trình khách hàng từ chưa có nhu cầu đến sau khi tiêu dùng sản phẩm.  

Từ đó, xác định những yêu cầu của người dùng trong từng giai đoạn. Một doanh nghiệp có dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt, sản phẩm đáp ứng nhu cầu thì chắc chắn sẽ chiếm được thị phần lớn. 

Hơn nữa, khi khách hàng thấy hài lòng về sản phẩm và cảm thấy được tôn trọng, họ sẽ tích cực ủng hộ. Vì thế, nếu trong tương lai doanh nghiệp có tung ra sản phẩm mới, đây sẽ là nhóm người dùng đầu tiên lựa chọn.  

Hoạch định chiến lược giá cạnh tranh 

Bên cạnh chất lượng sản phẩm, giá thành cũng là yếu tố được khách hàng quan tâm. Đặc biệt, đối với tập khách hàng có thu nhập trung bình khá trở xuống rất nhạy cảm với giá.  

Khai thác yếu tố này, nhiều doanh nghiệp triển khai chiến lược giá cạnh tranh để thu hút khách hàng đến mua sắm. Đây là hướng đi hiệu quả khi tăng được doanh số sản phẩm bán ra và nâng cao tổng doanh thu. 

Muốn hoạch định chiến lược giá cạnh tranh, doanh nghiệp cần đánh giá các yếu tố có tác động đến giá. Cụ thể như thị trường mục tiêu, chi phí cho sản xuất, truyền thông thương hiệu, chính sách của đối thủ,... 

Mua lại của đối thủ cạnh tranh 

Một cách tăng trưởng thị phần vô cùng nhanh chóng đó là mua lại từ đối thủ. Hành động này vừa trực tiếp giành được tập khách hàng hiện có của đối thủ, vừa giảm tỷ lệ cạnh tranh trên thị trường.  

Tuy nhiên, để trực tiếp mua lại đối thủ cạnh tranh, doanh nghiệp cần chuẩn bị nguồn lực lớn. Hơn nữa, công tác đồng bộ hóa cũng tương đối phức tạp, cần nhiều thời gian. Vì vậy, trước khi đưa ra quyết định mua lại, doanh nghiệp cần tính toán thật kỹ và có định hướng phù hợp. 

Ví dụ về thị phần trong thực tế 

Nếu như bạn đã hiểu về lý thuyết nhưng chưa hình dung ra thị phần như thế nào thì có thể tham khảo ví dụ về Tập Đoàn Hòa Phát dưới đây: 

Trong những tháng đầu năm 2022, sản lượng thép xây dựng của Hòa Phát có sự phát triển mạnh tại thị trường nội địa. Lý do là vì nhu cầu xây dựng dân dụng và các dự án chung cư, nhà ở trước Tết Nhâm Dần tăng cao. 

Tính đến tháng 3/2022, thị phần thép xây dựng của HPG cán mốc 36.3% (tăng gần 6% so với cuối năm 2021). Cho đến tháng 6/2022, HPG sản xuất và bán được 780.000 tấn thép thô (tăng 16% so với cùng kỳ năm trước).

Nhờ sự đầu tư mạnh mẽ cho dây chuyền sản xuất, HPG liên tục nhận được các đơn đặt hàng lớn từ nhiều doanh nghiệp quốc tế. Một số thị trường xuất khẩu chính của hãng như Singapore, Trung Quốc, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Campuchia.

Kết quả, Tập đoàn Hòa Phát (HPG) đang giữ thị phần số 1 Việt Nam trong sản xuất thép xây dựng. Đây là doanh nghiệp Việt Nam duy nhất có công nghệ sản xuất thép cuộn cán nóng. Ngoài ra, HPG còn giữ thứ hạng trong top 15 công ty thép có mức vốn hóa lớn nhất thế giới. 

Lời kết 

Tóm lại, thị phần chiếm vị trí quan trọng mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần xác định rõ trước khi xây dựng chiến lược. Hy vọng những nội dung mà Dinos Việt Nam đã chia sẻ giúp bạn có thêm góc nhìn về yếu tố này.   

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể tham gia vào mạng lưới của Dinos Việt Nam. Đội ngũ nhân sự kinh nghiệm cùng hơn 45.000 Publisher sẽ giúp doanh nghiệp đạt cột mốc doanh thu vượt trội, truyền thông thương hiệu rộng rãi và mở rộng thị phần. Đăng ký Adviser TẠI ĐÂY! 
Có thể bạn quan tâm:

• Ma Trận BCG là gì? Ví dụ và cách vẽ ma trận BCG 
  TVC là gì? Các yếu tố tạo nên một TVC thành công